Παράρτημα Α: Ειδικές Περιπτώσεις

Όλα τα υποχρεωτικά κριτήρια πρέπει να πληρούνται για να βραβευθεί η ακτή με τη Γαλάζια Σημαία. Σε περίπτωση όπου κατά τη διάρκεια συζητήσεων που προκύπτουν από τις διαδικασίες της Εθνικής Επιτροπής Κρίσεων, κι αν ο αιτών δεν έχει εκπληρώσει τα απαραίτητα κριτήρια, η Εθνική Επιτροπή Κρίσεων θα μπορούσε να προωθήσει μια ακτή στη Διεθνή Επιτροπή Κρίσεων ως ειδική περίπτωση. Στην περίπτωση εξέτασης μίας ακτής ως ειδική περίπτωση, η Εθνική Επιτροπή Κρίσεων οφείλει να διαβιβάσει την αίτηση στη Διεθνή Επιτροπή Κρίσεων με την απαραίτητη τεκμηρίωση και επεξήγηση για το ποια από τα υποχρεωτικά κριτήρια δεν τηρούνται και για ποιο λόγο υποβάλλεται αίτημα εξέτασης ως ειδική περίπτωση.

Ενδέχεται να προκύψουν ειδικές περιπτώσεις όταν σε μία ακτή παρατηρηθεί υπέρβαση στις τιμές των ορίων των εξεταζόμενων παραμέτρων για την ποιότητα των νερών κολύμβησης, εξαιτίας γνωστού, τεκμηριωμένου περιστατικού κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου. Προκειμένου να πραγματοποιηθεί η αξιολόγησης υποψηφιότητας μίας ακτής ως ειδική περίπτωση, βασιζόμενη σε περιστατικό θα πρέπει αυτό να είναι έκτακτο και σε καμία περίπτωση να μην οφείλεται σε παρανομίες/παραλείψεις των διαχειριστών.

Στατιστικά, τo πιο συχνό αίτημα εξέτασης ως ειδική περίπτωση οφείλεται σε ακραίες καιρικές συνθήκες, οι οποίες επηρεάζουν τη συμμόρφωση με τα κριτήρια ποιότητας των νερών κολύμβησης. Η Εθνική Επιτροπή Κρίσεων μπορεί σε ανάλογες περιπτώσεις να δώσει έγκριση εξέτασης ως ειδική περίπτωση και να παραλειφθεί μία δειγματοληψία, εάν και εφόσον η αρμόδια εθνική αρχή η οποία επιφορτίζεται με τον έλεγχο της ποιότητας των νερών κολύμβησης εγκρίνει κατά περίπτωση το συγκεκριμένο χειρισμό. Επιπλέον, το αίτημα εξέτασης ως ειδική περίπτωση θα πρέπει στην προκειμένη περίπτωση να συνοδεύεται από σχετικά αναφορά για τα έκτακτα καιρικά φαινόμενα την ημέρα της δειγματοληψίας από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία.

Ειδικά για τις χώρες-μέλη της Ε.Ε.: σε περίπτωση που το αίτημα εξαίρεσης δειγματοληψίας έχει εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και παρέχεται στη διεθνή επιτροπή το σχετικό έγγραφο έγκρισης, τότε η αίτηση δεν εξετάζεται ως ειδική περίπτωση και προωθείται για βράβευση.

Σε περίπτωση που παρατηρηθεί ρύπανση των νερών κολύμβησης (όπως αυτή προκύπτει από τις σχετικές αναλύσεις) η οποία συνδέεται με συγκεκριμένο περιστατικό (ατύχημα), το οποίο δεν μπορούσε να αποφευχθεί, δίνεται η δυνατότητα προώθησης και αξιολόγησης της αίτησης ως ειδική περίπτωση. Από τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία είναι υποχρεωτικό να προκύπτει ότι η ρύπανση συνδέεται πέρα από κάθε αμφιβολία με το περιστατικό.

Ο διαχειριστής μίας ακτής έχει τη δυνατότητα να υποβάλει αίτημα εξέτασης της αίτησης ως ειδική περίπτωση, όταν:

• Υποδομές στην ακτή βρίσκονται υπό κατασκευή της περίοδο υποβολής της αίτησης συμμετοχής, αλλά οι εργασίες θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι την έναρξη της κολυμβητικής περιόδου.
• Εξαιτίας έκτακτων και ακραίων καιρικών συνθηκών δε πληρούνται υποχρεωτικά κριτήρια, π.χ. καταστροφή σήμανσης, καταστροφή προσβάσεων, κλπ. Σε κάθε περίπτωση, το σύνολο των υποχρεωτικών κριτηρίων θα πρέπει να τηρείται με την έναρξη της κολυμβητικής περιόδου.
• Η ακτή δεν είναι προσβάσιμη από άτομα με κινητικές δυσκολίες , παρόλο που είναι η μοναδική βραβευμένη με «Γαλάζια Σημαία» ακτή στη δημοτική ενότητα . Ο διαχειριστής της ακτής οφείλει να καταθέσει σχεδιασμό, ως κεντρικό άξονα του αιτήματός τους, για το πώς και πότε η ακτή θα πληροί το κριτήριο.
• Η γεωγραφική θέση της ακτής είναι τέτοια που δεν επιτρέπει την παροχή υπηρεσιών που καθιστούν αδύνατη την τήρηση υποχρεωτικών κριτηρίων, π.χ. απόσταση από διαπιστευμένο εργαστήριο.

 

Παράρτημα Β: Θα πρέπει να προβάλλονται πληροφορίες για το πρόγραμμα «Γαλάζια Σημαία»

Το πρόγραμμα «Γαλάζια Σημαία»

Η «Γαλάζια Σημαία» είναι μία περιβαλλοντική βράβευση, η οποία απονέμεται σε κοινότητες που πραγματοποιούν ειδικές προσπάθειες διαχείρισης των εσωτερικών/θαλάσσιων υδάτινων οικοσυστημάτων και ακτών με σεβασμό στο τοπικό περιβάλλον και τη φύση. Προκειμένου να επιτευχθεί η βράβευση με «Γαλάζια Σημαία», οι κοινότητες και οι διαχειριστές των ακτών είναι υποχρεωμένοι να πληρούν μία σειρά από κριτήρια που της ποιότητας των νερών κολύμβησης, της περιβαλλοντικής πληροφόρησης και εκπαίδευσης, της ασφάλειας, των υπηρεσιών και των υποδομών. Η προσπάθεια των τοπικών κοινοτήτων διασφαλίζει ότι οι λουόμενοι και οι οικογένειες τους επισκέπτονται καθαρές και ασφαλείς ακτές, σε επιλεγμένα σημεία. Το γεγονός αυτό διασφαλίζει τη διατήρηση από την πλευρά της κοινότητας ενός βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης.

Δεδομένα για τη «Γαλάζια Σημαία»

Η «Γαλάζια Σημαία» απονέμεται από το Ίδρυμα για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Foundation for Environmental Education - FEE), έναν μη κυβερνητικό περιβαλλοντικό οργανισμό, ο οποίος εκπροσωπείται από αντίστοιχους οργανισμούς στις συμμετέχουσες στο πρόγραμμα χώρες. Η «Γαλάζια Σημαία» είναι μία περιβαλλοντική βράβευση για ακτές και μαρίνες. Μόνο οι τοπικές αρχές και ιδιώτες διαχειριστές ακτών έχουν δικαίωμα να υποβάλλουν αίτηση συμμετοχής. Τα κριτήρια του προγράμματος «Γαλάζια Σημαία» καλύπτουν 4 βασικές κατηγορίες:

α) Ποιότητα νερών κολύμβησης,

β)Περιβαλλοντική πληροφόρηση και εκπαίδευση,

γ)Περιβαλλοντική διαχείριση,

δ)Ασφάλεια και υπηρεσίες.

Τα κριτήρια του προγράμματος έχουν εξελιχθεί σε βάθος χρόνου, με τέτοιο τρόπο ώστε οι τοπικές κοινότητες να είναι υποχρεωμένες να εργάζονται πάνω στην επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων, προκειμένου να βραβευθούν με τη «Γαλάζια Σημαία». Η βράβευση αποδίδεται μόνο για μία κολυμβητική περίοδο κάθε φορά και ισχύει αποκλειστικά και μόνο για όσο διάστημα τηρείται το σύνολο των κριτηρίων. Όταν παρατηρηθεί απόκλιση στην τήρηση των κριτηρίων, η αρμόδια αρχή για τη διαχείριση του προγράμματος σε εθνικό επίπεδο είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε υποστολή της «Γαλάζιας Σημαίας». Το διεθνές συντονιστικό γραφείο πραγματοποιεί και από την πλευρά του ελέγχους τήρησης των κριτηρίων κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου.

Μπορείτε να βοηθήσετε το πρόγραμμα «Γαλάζια Σημαία» αναλαμβάνοντας δράση για την προστασία του περιβάλλοντος

• Χρησιμοποιήστε τους κάδους απορριμμάτων και ανακυκλώστε.
• Χρησιμοποιήστε τα μέσα μαζικής μεταφοράς, περπατήστε ή χρησιμοποιήστε ποδήλατο για τη μετάβασή σας στην ακτή.
• Ακολουθήστε τον κώδικα συμπεριφοράς της ακτής.
• Απολαύστε τη φύση και το περιβάλλον και συμπεριφερθείτε τους με σεβασμό.
• Επιλέξτε έναν προορισμό που σέβεται το περιβάλλον και ένα φιλικό περιβαλλοντικά κατάλυμα, αν είναι εφικτό. Μαζί με τη «Γαλάζια Σημαία» το Ίδρυμα για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση έχει αναπτύξει ένα οικολογικό σήμα ποιότητας για τις ξενοδοχειακές μονάδες, το Green Key. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να αναζητήσετε στον ιστότοπο www.green-key.org

Τοπικοί, εθνικοί και διεθνείς φορείς εφαρμογής των κριτηρίων του προγράμματος «Γαλάζια Σημαία»

Το όνομα και η διεύθυνση του διαχειριστή της ακτής, του εθνικού χειριστή του προγράμματος και του διεθνούς συντονιστή είναι υποχρεωτικό να αναφέρονται στον πίνακα ανακοινώσεων. Το κείμενο που συνοδεύει την παραπάνω πληροφορία, θα μπορούσε να είναι δομημένο ως εξής: «Αυτά είναι τα ονόματα και οι διευθύνσεις των επαφών για τη «Γαλάζια Σημαία» σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η αναφορά σας για τον τρόπο και το βαθμό συμμόρφωσης με τα κριτήρια του προγράμματος «Γαλάζια Σημαία» θα βοηθήσει καθοριστικά το πρόγραμμα και θα διασφαλίσει στη διατήρησή του υψηλού επιπέδου του προγράμματος στο διηνεκές».

Παράρτημα Γ: Οδηγίες για τις περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες

Τύποι δραστηριοτήτων

Είναι υποχρεωτικό να υλοποιούνται κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου διαφορετικοί τύποι περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, για διαφορετικές ομάδες χρηστών της ακτής. Ορισμένες από αυτές τις δραστηριότητες είναι υποχρεωτικό να πραγματοποιούνται επί της ακτής και να είναι επικεντρωμένες άμεσα στο παράκτιο περιβάλλον. Οι διαφορετικοί τύποι περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων μπορούν να ομαδοποιηθούν σε 5 κατηγορίες:

Δραστηριότητες παθητικής συμμετοχής: Η κατηγορία περιλαμβάνει εκθέσεις, ταινίες, παρουσιάσεις, προβολή διαφανειών, συνέδρια, ανοιχτές συζητήσεις, παρουσιάσεις από ειδικούς σε θέματα που αφορούν στη διαχείριση της ακτής κλπ.

Δραστηριότητες ενεργητικής συμμετοχής: Η κατηγορία περιλαμβάνει ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά παιχνίδια, θεατρικά, καθαρισμούς, παρατηρήσεις παράκτιου περιβάλλοντος, καταδύσεις, επιθεωρήσεις, διαγωνισμούς φωτογραφίας και σχεδίου/ζωγραφικής, δράσεις αποκατάστασης του οικοσυστήματος, εφαρμογές πράσινης τεχνολογίας, προγράμματα υιοθεσίας ακτής, κοινοτικά προγράμματα παρακολούθησης της ακτής κλπ.

Εκπαιδευτικές δραστηριότητες: Η κατηγορία περιλαμβάνει εκπαίδευση εκπαιδευτικών, προσωπικού ακτής-μαρίνας, ναυαγοσωστών, καθαριστών, αστυνομικών-λιμενικών, ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης σε εθνικό επίπεδο κλπ.

Εκδόσεις και μέσα μαζικής επικοινωνίας: Η κατηγορία περιλαμβάνει παραγωγή φυλλαδίων, αυτοκόλλητων, ερμηνευτικών σημάτων, αναμνηστικών καρτών, έκδοση newsletter - βιβλίων, παραγωγή τσαντών, T-shirt, αφισών, ραδιοφωνικές εκπομπές κλπ.

Κέντρο περιβαλλοντικής πληροφόρησης για τη «Γαλάζια Σημαία»: Συνίσταται οι βραβευμένες με τη «Γαλάζια Σημαία» ακτές να διαθέτουν ένα κέντρο περιβαλλοντικής πληροφόρησης (κτίριο ή περίπτερο), όπου θα παρέχονται πληροφορίες για το πρόγραμμα και την περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση. Ένα τέτοιο κέντρο θα πρέπει να προσφέρει τόσο δραστηριότητες και εκθέσεις, όσο και πληροφορίες για τη φύση και το περιβάλλον και με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να αξιολογηθεί ως κέντρο περιβαλλοντικής ερμηνείας και εκπαίδευσης. Πληροφορίες γα τη θέση του και τις δραστηριότητες που προσφέρονται θα πρέπει να παρέχονται στην ακτή και στα κοντινά γραφεία τουρισμού. Το κέντρο θα πρέπει να είναι ανοιχτό για το γενικό κοινό και όχι μόνο για τους μαθητές της περιοχής, παρέχοντας πληροφορίες και οργανώνοντας δραστηριότητες για όλους.

Ομάδες-στόχοι (target groups)

Οι δραστηριότητες θα πρέπει να στοχεύουν σε ένα μεγάλο εύρος κοινωνικών και ηλικιακών ομάδων. Είναι πρωταρχικής σημασίας οι τοπικές αρχές σε συνεργασία με τους διαχειριστές ακτών της περιοχής, να οργανώσουν προγράμματα εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σε ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων κοινωνικών εταίρων, επηρεάζοντας άμεσα τη διαχείριση του περιβάλλοντος. Οι κοινωνικοί εταίροι-ενδιαφερόμενα μέρη είναι οι επισκέπτες, οι κάτοικοι, οι εργαζόμενοι στον τομέα παροχής υπηρεσιών τουρισμού, οι αλιείς, οι τοπικές βιομηχανίες κλπ. Οι κατηγορίες, ο αριθμός και οι ομάδες-στόχοι των δραστηριοτήτων θα πρέπει να είναι ανάλογες των συνθηκών και των χαρακτηριστικών της περιοχής εφαρμογής. Για παράδειγμα, σε έναν κατά βάση τουριστικό προορισμό, περισσότερες από μία δραστηριότητες που αφορούν στον τουρισμό θα πρέπει να είναι διαθέσιμες ανά κολυμβητική περίοδο στο γενικό κοινό.

Σύνδεση με υπάρχοντα προγράμματα-δραστηριότητες

Οι περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες μπορούν να αποτελούν τμήμα υφιστάμενων προγραμμάτων-δραστηριοτήτων (Agenda 21, Οικολογικά Σχολεία κλπ). Επιπλέον, συστήνεται οι τοπικές αρχές να συνεργάζονται με τοπικές μη κυβερνητικές οργανώσεις για την οργάνωση περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.

Πληροφορίες για τις δραστηριότητες

Πληροφορίες για τις διαθέσιμες στο γενικό κοινό δραστηριότητες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης οφείλουν να είναι διαθέσιμες στην ακτή και στα περιοδικά και εφημερίδες, τα οποία είναι διαθέσιμα στα τοπικά γραφεία τουρισμού. Η έντυπη πληροφορία θα πρέπει να περιλαμβάνει: το είδος των δραστηριοτήτων, τον τόπο και χρόνο πραγματοποίησης, την ομάδα στόχο κλπ.

Μη αποδεκτές από το πρόγραμμα «Γαλάζια Σημαία» δραστηριότητες

Οι δραστηριότητες οι οποίες δεν είναι αποδεκτές από το πρόγραμμα «Γαλάζια Σημαία» είναι:

• Δραστηριότητες οι οποίες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της διαχείρισης μίας βραβευμένης με «Γαλάζια Σημαία» ακτής, όπως γενικοί καθαρισμοί, διαχείριση απορριμμάτων, ανακύκλωση, πληροφορίες για το φυσικό περιβάλλον (που υποχρεούται ο διαχειριστής να αναρτά στον πίνακα ανακοινώσεων) κλπ.
• Δραστηριότητες που επικεντρώνονται στον τουρισμό, χωρίς συγκεκριμένη αναφορά στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.
• Δραστηριότητες που πραγματοποιούνται από τις τοπικές αρχές ως τμήμα της διαχείρισης που διαχείρισης που σχετίζεται με την υγιεινή, την ασφάλεια, τις μεταφορές και τον τουρισμό.

Παράρτημα Δ: Συστάσεις για την παρουσίαση των πληροφοριών για την ποιότητα των νερών κολύμβησης στις βραβευμένες με «Γαλάζια Σημαία» ακτές

Υπόδειγμα (κριτήριο 3): Κατεβάστε το παραπάνω έντυπο σε μορφή acrobat pdf ή σε μορφή Microsoft Word document.

Παράρτημα E: Το 95ο εκατοστημόριο

Το 95ο εκατοστημόριο αποτελεί τη μέθοδο υπολογισμού του μέσου βαθμού ρύπανσης. Σε ότι αφορά στα νερά κολύμβησης, η τιμή του αποτυπώνει την πιθανότητα τα αποτελέσματα των αναλύσεων να είναι μικρότερα ή ίσα των οριακών τιμών στο 95% των δειγματοληψιών.

Το 95ο εκατοστημόριο προκύπτει από τον ακόλουθο υπολογισμό, ο οποίος βασίζεται στην οδηγία της ευρωπαϊκής ένωσης για την ποιότητα των νερών κολύμβησης (2006/7/ΕC).

1. Αξιολογείται ο δεκαδικός λογάριθμος των τιμών των μικροβιολογικών παραμέτρων που ορίζει η οδηγία. Μηδενικές τιμές των μικροβιολογικών δεν αξιολογούνται, αλλά αντικαθίστανται με την τιμή «1» (μικρότερη δυνατή επιτρεπόμενη τιμή - ο δεκαδικός λογάριθμος του «0» δεν ορίζεται).
2. Υπολογισμός του αριθμητικού μέσου όρου των τιμών του δεκαδικού λογαρίθμου για όλες τις τιμές των μικροβιολογικών(μ).
3. Υπολογισμός της τυπικής απόκλισης των τιμών του δεκαδικού λογαρίθμου (σ).
4. Το άνω 95ο εκατοστημόριο προκύπτει από την ακόλουθη εξίσωση (μ+1,65σ).
5. Το αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι μέσα στα όρια των τιμών που ορίζονται στην οδηγία. Το αρχείο υπολογισμού διατίθεται για τους εθνικούς χειριστές στις εσωτερικές σελίδες του προγράμματος «Γαλάζια Σημαία» από τον Ιανουάριο του 2010.

Παράρτημα ΣΤ: Σύστημα καταμέτρησης των απορριμμάτων της ακτής - μέθοδος χαρτογράφησης της ρύπανσης

Προκειμένου να καθοριστεί το επίπεδο καθαριότητας της ακτής, το σύστημα καταμέτρησης των απορριμμάτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το διαχειριστή της ακτής ή τον εθνικό χειριστή του προγράμματος κατά τη διάρκεια των επιθεωρήσεων.

Το σύστημα διαχωρίζει τα απορρίμματα σε δύο κατηγορίες, ογκώδη (>10 cm) και μικρά (<10 cm). Προκειμένου να προσδιοριστεί το επίπεδο ρύπανσης, απαιτείται εξέταση αντιπροσωπευτικών περιοχών της ακτής. Οι ακτές κατατάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες (Α+ έως D). Η μέθοδος συνδυάζει καταμέτρηση και λήψη φωτογραφιών.

Σε βραβευμένες με «Γαλάζια Σημαία» ακτές, το επίπεδο καθαριότητες θα πρέπει να ανήκει στις κατηγορίες Α+ και Α.

Παρακάτω παρουσιάζονται οδηγίες για την εφαρμογή της μεθόδου προσδιορισμού της καθαριότητας της ακτής:

Α. Ογκώδη απορρίμματα (>10 cm)

1. Ορίζεται μία περιοχή επιφάνειας 100 m2 (10m x 10m) για την καταμέτρηση ογκωδών απορριμμάτων και τη λήψη φωτογραφιών (επιλέγεται η περιοχή με τη μεγαλύτερη πυκνότητα ογκωδών απορριμμάτων).
2. Καταμέτρηση των ογκωδών απορριμμάτων εντός της περιοχής καταμέτρησης.
3. Λήψη φωτογραφιών της περιοχής (χρησιμοποιείται ως αποδεικτικό στοιχείο της καταμέτρησης).
4. Καθορισμός του επιπέδου καθαριότητας με τη βοήθεια του δείκτη ρύπανσης ακτής (αναλυτικές πληροφορίες παρακάτω).

Β. ΜΙΚΡΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ (<10 cm)

1. Ορίζεται μία περιοχή επιφάνειας 1 m2 για την καταμέτρηση μικρών απορριμμάτων και τη λήψη φωτογραφιών (επιλέγεται η περιοχή με τη μεγαλύτερη πυκνότητα μικρών απορριμμάτων εντός της περιοχής που έχει οριστεί για την καταμέτρηση των ογκωδών απορριμμάτων).
2. Καταμέτρηση των μικρών απορριμμάτων εντός της περιοχής καταμέτρησης.
3. Λήψη φωτογραφιών της περιοχής (χρησιμοποιείται ως αποδεικτικό στοιχείο της καταμέτρησης).
4. Καθορισμός του επιπέδου καθαριότητας με τη βοήθεια του δείκτη ρύπανσης ακτής (αναλυτικές πληροφορίες παρακάτω).

ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ

Αριθμός μονάδων απορριμμάτων	Χαρακτηρισμός	Επίπεδο Καθαριότητας
0	A+	Πολύ Καθαρή
1-3	A	Καθαρή
4-10	B	Μετρίως Καθαρή
11-25	C	Βρώμικη
>25	D	Πολύ Βρώμικη

Γενικά για το δείκτη ρύπανσης ακτής:

1. Συνίσταται η τήρηση αρχείου (ημερομηνία, ώρα, τοποθεσία, καιρικές συνθήκες, επίπεδο καθαριότητας ογκωδών και μικρών απορριμμάτων, άλλα σχόλια).
2. Επανάληψη των βημάτων προσδιορισμού του επιπέδου καθαριότητας και σε άλλες περιοχές επί της ακτής, αν αυτό είναι δυνατό.
3. Επανάληψη της διαδικασίας σε διαφορετικές ημέρες κατά τη διάρκεια της κολυμβητικής περιόδου και σε διαφορετικές ώρες της ημέρας, αν αυτό είναι δυνατό.

Είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς, ότι η εφαρμογή αυτής της μεθόδου προσδιορισμού της καθαριότητας της ακτής απαιτεί σημαντικό χρονικό διάστημα για την εφαρμογή της τις πρώτες φορές. Με την εμπειρία, ο χρόνος μειώνεται σημαντικά. Για περισσότερες και αναλυτικότερες  πληροφορίες, για την προμήθεια του σχετικού εποπτικού υλικού και τη συμμετοχή σε εκπαιδευτικές συνεδρίες, μπορεί κανείς να επισκεφθεί τον διεθνή ιστότοπο του προγράμματος «Γαλάζια Σημαία» ή να επικοινωνήσει με το διεθνή συντονιστεί.

*Ο δείκτης ρύπανσης ακτής αναπτύχθηκε στην Ολλανδία από το Keep Holland Tidy Foundation και το Royal  Dutch Touring Club.

Παράρτημα Ζ: Σύστημα παρακολούθησης κοραλλιογενών υφάλων

Δεν εφαρμόζεται στην Ελλάδα

Παράρτημα Η: Οδηγίες για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων σε βραβευμένες με «Γαλάζια Σημαία» ακτές

Σε περίπτωση που διοργανώνονται εκδηλώσεις σε βραβευμένες με «Γαλάζια Σημαία» ακτές, συνιστάται ότι οι τοπικές αρχές και οι διαχειριστές των ακτών φροντίζουν να διασφαλίζονται οι συνθήκες αμοιβαίου οφέλους, τόσο για τη διοργάνωση των εκδηλώσεων, όσο και για τη διατήρηση της βράβευσης. Η διοργάνωση εκδηλώσεων δεν είναι ασύμβατη με την εφαρμογή των κριτηρίων του προγράμματος «Γαλάζια Σημαία». Παρόλα αυτά, σε καμία περίπτωση, καμία δραστηριότητα δεν πρέπει να επηρεάζει την εφαρμογή των κριτηρίων και, βέβαια, απλά και μόνο η πραγματοποίηση μίας εκδήλωσης δεν δικαιολογεί την υποστολή της «Γαλάζιας Σημαίας». 

Η απόφαση για τη φιλοξενία της οποιασδήποτε εκδήλωσης αποτελεί ευθύνη και αρμοδιότητα των τοπικών αρχών/διαχειριστών των ακτών και πάντα σε συμφωνία με τη σχετική νομοθεσία. Σε περίπτωση που δημιουργούνται ερωτηματικά για τις πιθανές επιπτώσεις στη βράβευση με «Γαλάζια Σημαία», συνιστάται η έγκαιρη επικοινωνία και συζήτηση με τον εθνικό χειριστή. Τονίζεται ότι η ευθύνη για την τήρηση των κριτηρίων του προγράμματος «Γαλάζια Σημαία» βαραίνει τις τοπικές αρχές και τους διαχειριστές των ακτών. 

Σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίο, πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα και να αξιοποιηθούν επιπλέον πόροι για να διασφαλιστεί η τήρηση των κριτηρίων (προσωπικό καθαρισμού, φορητές τουαλέτες κλπ). 

Όπου είναι δυνατό, προτείνεται να δημιουργούνται ζώνες στη βραβευμένη με «Γαλάζια Σημαία» ακτή (περιλαμβάνονται οι σημαδούρες , εντός του νερού) ούτως ώστε η κολυμβητική περιοχή να διατηρείται χωρίς παρεμβάσεις και να διατηρήσει τη βράβευσή της. Σε κάθε περίπτωση, προτείνεται να μην δεσμεύεται ολόκληρη η ακτή για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων. 

Όπου είναι δυνατό, θα πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για τη διασφάλιση της τήρησης του συνόλου των κριτηρίων του προγράμματος «Γαλάζια Σημαία» κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης. 

Σε ότι αφορά στο πρόγραμμα «Γαλάζια Σημαία», θεωρείται δεδομένη η συμμόρφωση με την περιβαλλοντική νομοθεσία και τους κανόνες δόμησης επί της ακτής. Το γεγονός αυτό περιλαμβάνει και την πιθανή σύνταξη μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή την παραγωγή περιβαλλοντικών αναφορών για την επίδραση της εκδήλωσης στο φυσικό περιβάλλον. Σε περίπτωση που είναι απαραίτητο από την εθνική νομοθεσία, απαιτείται αδειοδότηση από τις αρμόδιες περιβαλλοντικές αρχές. 

Είναι υποχρεωτικό να παρέχονται στο κοινό πληροφορίες εκ των προτέρων για τις προγραμματιζόμενες εκδηλώσεις σε βραβευμένες με «Γαλάζια Σημαία» ακτές. Η ενημέρωση μπορεί να πραγματοποιηθεί με την ανάρτηση σχετικών ανακοινώσεων στην ακτή, με ενημερωτικά μηνύματα στα τοπικά μέσα μαζικής επικοινωνίας, ή μέσω των διαδικτυακών τόπων των τοπικών αρχών και των διαχειριστών. Ενημερωτικό σημείωμα στο οποίο θα αναφέρονται οι οργανωτικές λεπτομέρειες της εκδήλωσης, η διάρκειά του, οι επαφές για την παροχή περισσότερων πληροφοριών και υποβολής παραπόνων ή ενστάσεων κλπ, θα πρέπει να αναρτάται στον πίνακα ανακοινώσεων. 

Σε περίπτωση που η εκδήλωση πραγματοποιείται σε ώρες κατά τις οποίες δεν είναι αναρτημένη η «Γαλάζια Σημαία», οπότε δεν ισχύουν τα κριτήρια του προγράμματος (αποκλειστικά και μόνο για τις περιπτώσεις που υπάρχει η σχετική πρόβλεψη από τον εθνικό χειριστή), ο διαχειριστής της ακτής θα πρέπει να διασφαλίσει ότι οι υποδομές και ο περιβάλλον χώρος θα πρέπει να καθαριστούν και να παραδοθούν πριν την έπαρση της σημαίας στην ακτή. Αν, για παράδειγμα, η σημαία αναρτάται στις 08.00, η ακτή θα πρέπει να είναι απόλυτα έτοιμη μέχρι τις 08.00.

Προτείνεται οι διαχειριστές της ακτές να χρεώνουν τους διοργανωτές της εκδήλωσες με ένα ποσό, το οποίο θα χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της ακτής και του περιβάλλοντος χώρου.

Παράρτημα Θ: Οδηγίες για την εκτίμηση επικινδυνότητας της ILS (International Lifesaving Federation - Διεθνής Ναυαγοσωστική Ομοσπονδία) για τις ακτές

Εισαγωγή

Η Διεθνής Ναυαγοσωστική Ομοσπονδία (ILS) είναι η διεθνής αρχή επικεφαλής της προσπάθειας πρόληψης των πνιγμών και συνεργάζεται με εθνικούς ναυαγοσωστικούς οργανισμούς για την ενίσχυση της πρόληψης σε αυτόν τον τομέα, την ασφάλεια των νερών, τις θαλάσσιες διασώσεις και την εφαρμογή της ναυαγοσωστικής. Το FEE και η ILS έχουν συνυπογράψει μνημόνιο συνεργασίας, με το οποίο το FEE αναγνωρίζει το διεθνή ρόλο της ILS στην πρόληψη των πνιγμών.

Το FEE ενθαρρύνει τη συνεργασία των αρχών με την ILS και σε εθνικό επίπεδο. 

Η ILS θα αναλάβει τη διενέργεια εκτίμησης επικινδυνότητας σε ακτές σε ολόκληρο τον κόσμο και ανάρτηση της απαραίτητης πληροφορία για την ασφάλεια των λουομένων σύμφωνα με το πρότυπο ποιότητας ISO 27012. Όπου οι παραπάνω εργασίες δεν είναι δυνατές, υπάρχει πρόβλεψη για τη διενέργεια ανεξάρτητης εκτίμησης επικινδυνότητας. Παρακάτω παρουσιάζονται οι σχετικές οδηγίες από την ILS.

Βασικές πληροφορίες

Ως διαχείριση κινδύνου μπορεί να οριστεί η λογική και συστηματική προσέγγιση στον εντοπισμό, την ανάλυση, την εκτίμηση, τη διαχείριση, την παρακολούθηση και την επικοινωνία κινδύνων που συνδέονται με μία δραστηριότητα ή διαδικασία. Στις Οδηγίες για την ασφαλή αναψυχή σε υδάτινα περιβάλλοντα (τόμος 1), ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δηλώνει: «Η εκτίμηση κινδύνου και επικινδυνότητας ωθεί την ανάπτυξη πολιτικών ελέγχου και διαχείρισης κινδύνου για την υγεία και την ασφάλεια στη θαλάσσια αναψυχή. Η εκτίμηση επικινδυνότητας για ακτή ή νερά κολύμβησης θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της ορισμένες παραμέτρους-κλειδιά, συμπεριλαμβανομένων:

• Την παρουσία και τη φύση φυσικών ή τεχνητών κινδύνων
• Τη σοβαρότητα των κινδύνων που συνδέονται με την υγεία
• Τη διαθεσιμότητα και εφαρμοσιμότητα των ενεργειών αποκατάστασης
• Τη συχνότητα και την πυκνότητα χρήσης
• Το επίπεδο της ανάπτυξης

Αρχές

Ο σκοπός της εκτίμησης επικινδυνότητας είναι να εκτιμήσει την πιθανότητα να λάβουν χώρα συγκεκριμένα γεγονότα και των δυσμενών επιπτώσεων που αυτά ενδέχεται να έχουν στον πληθυσμό, τις περιουσίες, το περιβάλλον, καθώς και οποιεσδήποτε άλλες πιθανές επιπτώσεις.

Η ILS αντιμετωπίζει την εφαρμογή εκτιμήσεων επικινδυνότητας για όλα τα υδάτινα περιβάλλοντα ως τον καθοριστικό παράγοντα μείωσης της πιθανότητας τραυματισμού ή απώλειας ζωής στις υπόψη περιοχές. Ως γενικό πλαίσιο και βασικά στοιχεία της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνου προσδιορίζονται τα παρακάτω:

• Επικοινωνία και συμβουλευτική.
• Καθιέρωση του πλαισίου δράσεων.
• Εντοπισμός/αναγνώριση κινδύνου.
• Ανάλυση κινδύνου.
• Αξιολόγηση κινδύνου.
• Ανάπτυξη σχεδίου ελέγχου κινδύνου.
• Παρακολούθηση και ανασκόπηση.

Το πλαίσιο συμμορφώνεται με το διεθνές πρότυπο ποιότητας ISO 31000 - Διαχείριση Κινδύνου - Οδηγίες για τις αρχές και την εφαρμογή διαχείρισης κινδύνου.

Η βασική λογική για την πραγματοποίηση εκτίμησης επικινδυνότητας είναι:

1. Αναγνώριση των κινδύνων σε συγκεκριμένη περιοχή και εκτίμηση του κινδύνου εμπλοκής ανθρώπων.
2. Παροχή της βάσης του σχεδίου διαχείρισης.
3. Βελτίωση της ασφάλειας και μείωση του κινδύνου θανάτου ή τραυματισμού στην περιοχή.
4. Διασφάλιση της βέλτιστης χρήσης πόρων και ενθάρρυνση αποτελεσματικής διαχείρισης και αποδοτικών επιχειρήσεων.
5. Μείωση της πιθανότητας δημιουργίας νομικών διαφορών που ενδέχεται να προκύψουν από ατύχημα ή διαχειριστικές πρακτικές.
6. Παροχή καθοδήγησης για την ανάπτυξη πολιτικής, διαδικασιών και ορθών πρακτικών.

Κίνδυνος είναι η πηγή μίας πιθανής βλάβης, ή μία κατάσταση η οποία μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια.

Η λέξη επικινδυνότητα χρησιμοποιείται για να περιγράψει την κατάσταση κατά την οποία  μία δεδομένη έκθεση σε κίνδυνο θα επιφέρει δυσμενή αποτελέσματα.

Η διαδικασία ακριβούς υπολογισμού της επικινδυνότητας για το κοινό σε παράκτιες περιοχές είναι περίπλοκη. Ο καθορισμός και η αξιολόγηση της επικινδυνότητας είναι διαδικασία περισσότερο δύσκολη σε παράκτιες περιοχές εξαιτίας της συνεχούς εναλλαγής του περιβάλλοντος. Οι παράκτιες περιοχές αποτελούν δυναμικά περιβάλλοντα όπου η παρουσία και το επίπεδο των πιθανών κινδύνων ποικίλει και εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων όπως ο χρόνος, η συνθήκες του νερού, ο καιρός και η αλληλεπίδραση με τον άνθρωπο. Προκειμένου να γίνει αποτελεσματική εκτίμηση των κινδύνων και της συνδεόμενης με αυτούς επικινδυνότητας, ο εκτιμητής θα πρέπει να κατανοήσει όλους τους παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία του κινδύνου, π.χ. την τοπογραφία της ακτής, τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες και τον κυματισμό, τον αριθμό των ατόμων που χρησιμοποιούν την ακτή και τις επιλεγόμενες από αυτούς δραστηριότητες.

Το σύνολο των ενεργειών θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη ότι η διαχείριση των κινδύνων θα πρέπει να διασφαλίζει το ασφαλέστερο δυνατό επίπεδο αναψυχής. Οι πιθανές λύσεις μπορούν να περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα στοιχεία από την ακόλουθη «ιεράρχηση των ελέγχων»:

1. Απομάκρυνση της επικινδυνότητας: κίνδυνοι, άνθρωποι ή και τα δύο, όπου αυτό είναι δυνατό (Εξάλειψη).
2. Απαγόρευση πρόσβασης στην περιοχή όπου είναι πιθανό να υπάρχει ο κίνδυνος (Απομόνωση).
3. Κατανομή του κινδύνου σε περισσότερα μέρη, μέσα από τη σύναψη συμβολαίων, συνεργασιών ή ασφάλισης (Μεταφορά).
4. Εγκατάσταση φράγματος, όπως φράχτης ή βλάστηση (Μηχανικός Έλεγχος).
5. Διαχείριση (Διοικητική) των ελέγχων η οποία μπορεί να περιλαμβάνει:

• Προγράμματα εκπαίδευσης του πληθυσμού για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους.
• Διεθνή πρότυπα σήμανσης σύμφωνα με το πρότυπο ISO 27012, τα οποία θα διευκολύνουν του επισκέπτες να λαμβάνουν, με πλήρη γνώση της κατάστασης, αποφάσεις σχετικές με τον αν θα επισκεφθούν την περιοχή ή θα πραγματοποιήσουν μία συγκεκριμένη δραστηριότητα.
• Επίβλεψη μέσα από την εγκατάσταση κατάλληλα εκπαιδευμένου και καταρτισμένου προσωπικού, π.χ. ναυαγοσώστες.
• Εφαρμογή των κατάλληλων συστημάτων διαχείρισης έκτακτων περιστατικών.
• Χρήση και κατάλληλη τοποθέτηση του ναυαγοσωστικού εξοπλισμού για το κοινό, όπως σημαδούρες και σωσίβια.
• Χάραξη ζωνών με τη χρήση σημαδούρων και σημαιών των περιοχών στις οποίες δεν πρέπει να πραγματοποιούνται ταυτόχρονα μη συμβατές δραστηριότητες όπως χρήση/κίνηση ταχύπλοων, κολύμβηση και ιστιοπλοΐα.
• Περιορισμός και διαχείριση της επικινδυνότητας (λοιποί κίνδυνοι).

Βιβλιογραφικές αναφορές

International Life Saving Federation (ILS), 2007, ILS Beach Risk Assessment Policy

International Life Saving Federation of Europe (ILSE), 2007, ILSE Risk Assessment Guidelines

International Life Saving Federation of Europe (ILSE), 2010, ILSE Designated Bathing Area Risk Assessment Report

International Standards Organisation (ISO), 2008, ISO 20712 Water Safety Signs and Beach Safety Flags (Parts 1, 2 & 3)

Royal National Lifeboat Institution (RNLI), 2007, A guide to coastal public rescue equipment

World Health Organisation (WHO), 2003, Guidelines for safe recreational waters Volume 1 - Coastal and fresh waters